Print on demand ในเมืองไทย

“Print on demand” อาจจะไม่ใช่เรื่องใหม่อะไรสำหรับคนในแวดวงเว็บ เพราะเมืองนอกก็มีทำมาสักพักใหญ่ๆ แล้ว อย่างเช่น Lulu.com และ Blurb.com โดยส่วนตัวแล้วผมค่อนข้างชอบธุรกิจแนวนี้ เพราะเปิดให้คนที่อยากจะพิมพ์หนังสือของตัวเองจัดการพิมพ์ขึ้นมาได้เลยโดยไม่ต้องผ่าน Publisher และมีการจำกัดว่าต้องพิมพ์ขั้นต่ำ 3,000 – 5,000 เล่ม อย่างที่เป็นอยู่

รูปแบบธุรกิจของ Lulu, Blurb อาจไม่น่าสนใจมากนักหากลำพังมันแตกต่างจากการพิมพ์แบบเดิมๆ เพียงแค่ว่ามันพิมพ์ได้ทีละเล่มสองเล่ม หากสิ่งที่ทำให้ Print on demand น่าสนใจมากยิ่งขึ้นก็คือส่วนแบ่งรายได้ระหว่างนักเขียนกับ Publisher ผู้จัดพิมพ์จะเปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง ซึ่งเดิมที ถ้าผมจำไม่ผิด Publisher, Distributor, Retail shop จะเอาส่วนแบ่งรายได้ของนักเขียนไปเกือบทั้งหมด เรียกได้ว่า หนังสือขายเล่มละ 100 บาท อาจตกถึงนักเขียนไม่ถึง 10 บาท แต่รูปแบบธุรกิจ Print on demand นักเขียนมีสิทธิ์ได้รับรายได้สูงถึง 80-90 บาท และ 10 บาทสำหรับต้นทุนการพิมพ์และจัดส่งถึงมือผู้อ่านโดยตรง

สารภาพว่าครั้งแรกที่เห็นแนวคิดการทำธุรกิจแบบนี้ก็แอบคุยกับพี่ๆ ที่รู้จักกันในวงการหนังสือ แต่หลายคนก็บอกว่า “คุณภาพหนังสือมันยังไม่ดีหรอกปอง คุณภาพการพิมพ์ การจัดเก็บหนังสือ ความชื้นของกระดาษ ฯลฯ” ส่วนคนในแวดวงดอทคอม ผมก็เคยคุยกับรุ่นน้องคนนึงที่เป็นเจ้าของเว็บท่าเจ้าดังคนนึงบอกว่าธุรกิจนี้น่าทำ เขาก็บอกว่า “น่าสนใจดีครับพี่ แต่มันจะคุ้มทุนหรือ ตลาดคนอยากพิมพ์หนังสือตรงนี้มีสักเท่าไหร่” หรือแม้กระทั่งบรรดาเพื่อนผมที่เป็นนักเขียน ยังชีพด้วยการเขียนหนังสือก็บอกว่า “เราก็เคยคิดนะ เราเปิดเว็บขายหนังสือเองเหมือนกัน แต่ท้ายสุดขายทางเว็บมันก็สู้ขายทางร้านเชนใหญ่ๆ ไม่ได้อยู่ดี เหมือนกับเราขายทางเว็บขายได้สิบเล่ม แต่ขายผ่านร้านหนังสือมันได้หมื่นเล่ม แล้วคุณจะซื้อเครื่องพิมพ์เองเลยไหม ตลาดตรงนี้มันเล็กมากนะ”

ทั้งหมดที่บอกมานี่คือเหตุผลที่ทำให้เมืองไทยยังไม่มีธุรกิจแนวนี้เกิดขึ้นมาสักที แม้ว่าเทคโนโลยีจะถึงแล้วก็ตาม ผมลองสอบถามไปทาง Fuji Xerox และผู้ผลิตแท่นพิมพ์อีกหลายๆ เจ้าก็ยืนยันว่าตอนนี้เครื่องพิมพ์ Print on demand มีขายแล้ว และในต่างประเทศก็มีให้บริการแล้ว เมืองไทยเองก็มีโรงพิมพ์บางแห่งให้บริการแล้ว แต่จนแล้วจนรอดเหมือนกันว่าทำไมธุรกิจ Book on demand สั่งเมื่อคุณอยากอ่าน ถึงยังไม่เกิดในเมืองไทยสักที

ตอนนี้ลองเสิร์ชคำว่า “หนังสือ Print on demand” คุณจะเจอคนที่มีความสามารถในการพิมพ์เยอะมาก แต่ยังไม่มี “Marketplace” ที่รับโฆษณาหนังสือแนวนี้ และสร้างชุมชนคนเขียนหนังสืออิสระแบบ Lulu และ Blurb เลย

ธุรกิจแนวนี้น่าสนใจนะครับ มีใครอยากทำไหมน่าสนนะ